سبزه در «سفره هفت سین»
شاید زیباترین ویژگی سفره هفت سین را می‌توان به وجود سبزه آن دانست، به این دلیل که سبزه بارنگ و طراوت خود دل‌ها را شادمان می‌سازد و با نگریستن به آن طلوع سال جدید را زیباتر می‌کند.
در ایران باستان، سبزه‌ها را به تعداد هفت یا دوازده که شمار مقدس برج‌هاست، در قاب‌های گران‌بها سبز می‌کردند. در دربار شاهان بیست روز پیش از آمدن فصل بهار و فرارسیدن نوروز، دوازده ستون از خشت خام برمی‌آوردند و بر روی هر یک از آن‌ها یکی از غلات را می‌کاشتند، خوب روئیدن هر یک از آن‌ها را به فال نیک می‌گرفتند و معتقد بودند که محصول آن دانه در آن سال پربارتر خواهد بود. در ششمین روز سال جدید آن غلات را می‌چیدند و به نشانه برکت و باروری در تالار پخش می‌کردند.
مردم ایران باستان معمولاً سه قاب از سبزه‌ها را به نماد اندیشه نیک، گفتارنیک و کردارنیک بر سفره هفت سین نوروزی خود می‌گذاشتند و بر روی آن‌ها گندم، جو و ارزن که نقش مهمی در خوراک مردم داشتند و خوراک اصلی مردم بود سبز می‌کردند. سبز شدن دانه‌ها، نماد امشاسپند امرداد بود و مردم بر این باور بودند که فروهر نیکان باعث بالیدن و سبز شدن دانه‌ها به هنگام بهار می‌شود؛ و سبب فراوانی این دانه‌ها در سال جدید می‌گردد.
زرتشتیان رویش سبزه را در نوروز نشان تازه شدن زندگی و فصل رویش دانه‌ها که خود برکت زندگی محسوب می‌شود، می‌دانند. درگذشته زرتشتیان یزد تره تیزک «را که در گویش خود بدان» ششه می‌گویند بر روی کوزه‌های سفالی سبز می‌کردند.
دانه‌هایی که امروزه کشت می‌شود بیشتر گندم و عدس است، ولی ماش و تره تیزک را نیز سبزه می‌کنند. معمولاً تره تیزک را یک شبانه‌روز خیس می‌کنند، سپس آن را در کیسه‌های پارچه‌ای نازک می‌ریزند و درجایی گرم قرار می‌دهند تا جوانه بزند، جوانه زدن دانه‌ها را در گویش زرتشتیان یزد روز آمدن می‌گویند، بعدازآن که دانه‌های روز آمده را در بشقاب‌های پهن بی لبه که معمولاً سه عدد و مخصوص کاشتن سبزه هستند، ریختند، روی جوانه‌ها را پرده‌ای از ماسه نرم می‌ریزند و آب می‌دهند تا سبز شود.
امروزه نیز آن چیزی که وجودش بر سر سفره هفت سین ضرورت دارد، سبزه است. مردم از نیمه اسفند به سبز کردن سبزه با دانه‌هایی چون گندم، عدس، ماش و … در کاسه و بشقاب و حتی بر روی کوزه‌های سفالی می‌پردازند، چراکه موقع سال‌تحویل و روی سفره هفت سین بایستی سبزه بگذارند، شاید زیباترین ویژگی سفره هفت سین را می‌توان به وجود سبزه آن دانست، به این دلیل که سبزه بارنگ و طراوت خود دل‌ها را شادمان می‌سازد و با نگریستن به آن طلوع سال جدید را زیباتر می‌کند.
در برخی از شهرهای آذربایجان، سومین چهارشنبه به خیس کردن و کاشتن گندم و عدس برای سبزه‌های نوروزی اختصاص دارد. این سبزه‌ها را در خانواده‌ها تا روز سیزده نگه‌داشته و در این روز زمانی که برای «سیزده‌بدر» از خانه بـیرون می‌روند، در آب روان می‌اندازند.
سیب در «سفره هفت سین»
از مزایای سبزه که بگذریم، «سیب» میوه‌ای بهشتی است که در زمان خلقت آدم و حوا، میوه‌ی ممنوعه بود. حوا این میوه را خواست و آدم سیب را چید و به او داد و همین مسئله سبب رانده شدن آن‌ها از بهشت شد، همین میوه بهشتی سال‌های سال است که به‌عنوان یکی از سین‌ها در سفره هفت سین عید استفاده می‌شود.
سیب در بسیاری از سنت‌های مذهبی، در ادیان مختلف اغلب به‌عنوان میوه ممنوعه و یا اسرارآمیز ظاهر می‌شود. یکی از مشکلات شناختن سیب در مذهب، اسطوره‌شناسی و فرهنگ مردم این است که تا اواخر قرن هفدهم، کلمه سیب به‌عنوان یک کلمه عام برای تمام میوه‌ها و حتی میوه‌هایی مثل گردو (مغزدانه‌ها) به‌جز بری‌ها استفاده می‌شد.
در عهد عتیق سیب به‌عنوان نماد سقوط انسان مهم و معنی‌دار بود، در عهد جدید سیب نشانه رستگاری از سقوط است. سیب در تصاویری که مریم و مسیح کودک را نشان می‌دهد، نشان دیگری از آن رستگاری است. در بسیاری از جوامع قبیله‌ای رسمی قدیمی وجود دارد که بر اساس آن اولین فرزند هر زوج باید با سیبی که توسط پدربزرگ و مادربزرگ پدری‌شان در اولین روز تولدشان به‌صورت تصادفی چیده شده است مشخص شوند. اگر سیب انتخاب‌شده را بریدند و درونش کرمی وجود داشت، نشانه بدی است و بچه در روز تولد بیست‌ویک‌سالگی‌اش، باید برای خدایان میوه برقصد تا زندگی فرزندانشان را حفظ کند.
سیب بر سر سفره هفت سین نمادی از تندرستی و زیبایی است. سیب را مادر یا پدربزرگ خانواده بر سفره هفت سین می‌چیند. شاید به آن خاطر که همه ما بارها شاهد دلواپسی و نگرانی مادر خانواده برای حفظ سلامتی اعضای خانه بوده‌ایم. همچنین سیب را که راز و رمز آن عشق است و زایش و نمودی از هدیه الهی به بنده، بر سر سفره هفت سین مینهند تا مورد لطف خدا قرار گیرند و از رزق و روزی بهشتی نصیبشان شود و دوستی خدا شامل حالشان.
وجود سیب نیز مانند سبزه بر سر سفره هفت سین واجب است. جمله‌‌ی معروفی می‌گوید: «کسی که روزانه یک سیب بخورد، به پزشک نیازی نخواهد داشت.» تحقیقات علمی جدید، نشان می‌دهد که سیب شایستگی این شهرت که با خوردن آن انسان سالم می‌ماند را دارد؛ بنابراین در فلسفه نوروز، سیب به انسان یادآوری می‌کند که به فکر بهداشت و سلامت خود باشد.
البته سیب را نه‌تنها در سفره هفت‌سین بلکه در میان شعر شاعران نیز می‌توان دید.
«سیب» به‌صورت کلمه‌ای مستقل در شعر شاعرانی چون «حافظ» و «سهراب سپهری» دیده می‌شود.
«سهراب سپهری» واژه سیب را به کار می‌برد و می‌سراید:
من به سیبی خشنودم
و به بوییدن یک بوته بابونه
من به یک آینه یک دل‌بستگی پاک قناعت دارم
