آئین‌های چهارشنبه‌سوری (قسمت سوم)
۴٫خوردن آجیل مشکل‌گشا در چهارشنبه‌سوری:
درگذشته رسم بوده که در پایان آتش‌بازی، اهل خانه با دوستان و آشنایان و خویشاوندان، در کنار هم جمع شده و آخرین دانه‌های شیرین و نباتی مثل: تخم هندوانه، تخمه‌کدو، پسته، فندق، بادام، نخود، تخمه خربزه، گندم و شاه دانه را که از ذخیره‌ی زمستانی‌شان باقی‌مانده بود را روی حرارت بانمک متبرک می‌کردند و می‌خوردند.
۵٫کوزه شکستن:
مردم تهران تا چند سال پیش که از سر در نقاره‌خانه بالا می‌رفتند کوزه‌ای آب‌ندیده با خود می‌بردند و ازآنجا به زمین می‌افکندند و می‌شکستند و کسانی که بدان جا دسترس نداشتند از بام خویش کوزه را به زمین می‌افکندند این کار در بسیاری از نقاط ایران معمول است و عقیده دارند که بلاها و قضاهای بد را در کوزه متراکم کرده‌اند و چون بشکنند آن قضا و آن بلا دفع شود.
۶٫دفع چشم‌زخم و بخت‌گشایی:
برای بخت‌گشایی در شب چهارشنبه‌سوری تدابیری معمول است و از همه شگفت‌تر آن است که به دبّاغ خانه می‌روند و از آب دباغ‌خانه اندکی برمی‌دارند و با خود به خانه می‌آورند و برای گشوده شدن بخت بر سر می‌ریزند.
۷٫کندر و خوشبو کردن:
یکی از آداب چهارشنبه‌سوری آن است که زنان بر در دکان عطاری می‌روند و از او «کندر وشا برای کارگشا» می‌خواهند و تا عطار برود بیاورد فرار می‌کنند این دکان باید روبه‌قبله باشد سپس به دکان دیگری که روبه‌قبله باشد می‌روند و «خوشبو» می‌خواهند که مراد اسفند است و چون عطار پی آن برود باز می‌گریزند و سپس به دکان سومی که روبه‌قبله باشد می‌روند و مقداری کندرو اسفند می‌خرند و در خانه برای دفع چشم‌زخم و حل مشکل خود دود می‌کنند.
۸٫فال گرفتن با بولونی:
یکی از شیرین‌ترین آداب چهارشنبه‌سوری که بیشتر جنبه بازی و تفریح گوارایی دارد فال گرفتن با بولونی است . بولونی کوزه دهان‌گشاد کوچکی است که در خانه‌های ما فراوان است و در آن ادویه خشک یا ترشی و مربا و غیره می‌ریزند زنان و دختران جوان گرد یکدیگر جمع می‌شوند و کوزه‌ای را می‌آورند هر کس هر چه همراه خود دارد و نشانه‌ای از او بشمار می‌رود در آن بولونی می‌اندازد و اشعار مختلف در وصف‌الحال که بتوان بدان تفأل کرد بر قطعه‌های کاغذ می‌نویسند و تاکرده در بولونی می‌اندازند سپس دختر نابالغی را می‌خواهند و او دست در بولونی می‌کند و پاره‌ای کاغذ را بیرون می‌آورد و یکی از حاضران شعری را که بر آن نوشته است می‌خواند سپس همان دختر یکی از آن اشیاء را بیرون می‌آورد و ارائه می‌دهد و آن شعر که خوانده‌شده است فالی است که در حق صاحب آن نشانی زده‌اند در اصفهان یک سرمه‌دان و یک آیینه کوچک نیز علاوه بر آن اشیاء در بولونی می‌اندازند و با دیوان حافظ تفأل می‌کنند یعنی هر چیزی که از بولونی بیرون آمد برای صاحب آن فالی از دیوان حافظ می‌کنند.
۹٫شفای بیمار
درگذشته در خانه‌ای که بیمار بود، در شب چهارشنبه‌سوری برای شفای او کوشید که بیماری او به سال دیگر نرسد برای این کار آشی شب خانواده‌هایی که بیمار در خانه داشتند یا اینکه حاجتی داشتند برای برآمدن حاجت و بهبود یافتن بیمارشان نذر می‌کردند. صاحب‌خانه‌ای که بیمار در آن بود، ظرفی از مس برمی‌داشت و با قاشق به آن می‌کوبید و به در ب خانه‌ی همسایه‌ها می‌رفت. همسایه‌ها مکلف بودند، آرد یا برنج یا غلات و بنشن و پیاز و هر چه از این قبیل در خانه داشتند، درون ظرف مسی بگذارند، در غیر این صورت چند شاهی پول در می‌گذاشتند. هر چه در ظرف ریخته می‌شد باید در ترکیب آش می‌ریختند و اگر پول در آن ظرف بود می‌بایست با آن پول باید لوازم آش را تدارک دیده و از آن آش به بیمار داده و بازمانده آن رتبه تهی‌دستان رهگذر می‌دادند.
تحریف آیین چهارشنبه‌سوری
تمامی آیین‌ها و یادمان‌هایی که مردم ایران در هنگامه‌های گوناگون بر پا می‌داشتند و بخشی از آن‌ها همچنان در فرهنگ این سرزمین پایدار شده است، با منش، اخلاق و خرد نیاکان ما درآمیخته بود و در همه آن‌ها، اعتقاد به پروردگار، امید به زندگی، نبرد با اهریمنان و بدسگالان و مرگ پرستان، در قالب نمادها، نمایش‌ها و آیین‌های گوناگون نمایشی گنجانده‌شده بود.
اما متأسفانه امروز این مراسم با پیرایه‌های خرافی، دستخوش تغییر شده، و هرساله در روزهای پایانی سال باعث بروز اتفاقات همراه با خسارات جانی و مالی، موجبات نگرانی خانواده‌ها را فراهم می‌سازد.
هرساله در آستانه ایام نوروز، شاهد گزارش‌های زیادی از نقص عضو افراد از (نابینایی دائم، قطع دست‌وپا و انگشتان، سوختگی اعضای بدن، مرگ‌های فجیع و…) هستیم که فقط در اثر یک‌لحظه غفلت رخ می‌دهد.
اجرای سنت‌های قدیم باید در شرایطی برگزار شود که به اصل آن خدشه وارد نکند، اما متأسفانه برخی از افراد با به‌کارگیری موادی که علاوه بر آلودگی صوتی، خطرات جانی را نیز به همراه دارد خاطرات این شب را تیره می‌کنند.
بهتر است بگوییم، کسانی که با منفجر کردن ترقه و پراکندن آتش سلامتی مردم را هدف می‌گیرند، با تن دادن به رفتاری آمیخته به هرج‌ومرج روحی، آیین چهارشنبه‌سوری را تحریف کرده‌اند.
در صورتیکه از آئین‌های واقعی چهارشنبه‌سوری می‌توان به بوته افروزی، آب‌پاشی و آب‌بازی، فال‌گوش نشینی، قاشق زنی، کوزه شکنی، فال کوزه، آش چهارشنبه‌سوری، آجیل مشگل‌گشا، شال اندازی، شیر سنگی، ( توپ مروارید ) و … از آداب‌ورسوم این شب به شمار می‌رفته است که اکنون ما حتی شاید نام خیلی از آن‌ها را هم نشنیده‌ایم.
با امید چهارشنبه‌سوری زیبا، فرهنگ‌ساز و به‌دوراز هرگونه خطر احتمالی و با آرزوی عیدی سرشار از سرور، همراه با جشنی پر از نشاط و شادمانی
